Tại sao không nên nhờ người thân, bạn bè làm website?

Trong thời đại số, website gần như là “bộ mặt” của doanh nghiệp. Nó không chỉ đơn thuần là nơi giới thiệu sản phẩm, dịch vụ mà còn thể hiện sự chuyên nghiệp, uy tín và năng lực cạnh tranh trên thị trường. Tuy nhiên, nhiều người khi bắt đầu thường chọn cách nhờ người thân hoặc bạn bè làm website để tiết kiệm chi phí. Đây tưởng chừng là giải pháp hợp lý, nhưng thực tế lại tiềm ẩn rất nhiều rủi ro.

Dưới đây là những lý do bạn nên cân nhắc thật kỹ:

1. Website dễ bị bỏ dở hoặc thiếu trách nhiệm

Khi nhờ người thân hay bạn bè, họ thường chỉ giúp “cho có” chứ không xem đó là một dự án nghiêm túc. Kết quả là:

• Website có thể làm nửa chừng rồi bỏ.

• Cập nhật tính năng chậm trễ, không theo kịp nhu cầu.

• Không có cam kết bảo hành, bảo trì sau khi bàn giao.

Đây là rủi ro lớn nhất và cũng thường gặp nhất khi bạn nhờ người thân hay bạn bè làm website. Nghe thì có vẻ thuận tiện: vừa tiết kiệm chi phí, vừa “dễ nói chuyện” vì quen biết. Nhưng thực tế, sự quen biết lại chính là lý do khiến dự án rất dễ bị bỏ dở hoặc không được làm tới nơi tới chốn.

Vì sao lại như vậy?

• Không có sự ràng buộc bằng hợp đồng
  Khi thuê công ty thiết kế web, hai bên sẽ có hợp đồng ghi rõ thời hạn, hạng mục công việc, cam kết bàn giao và điều khoản bảo hành. Điều này buộc nhà cung cấp phải có trách nhiệm hoàn thành đúng tiến độ.
  Nhưng nếu nhờ bạn bè/người thân, tất cả thường chỉ “nói miệng”. Người làm web có thể trì hoãn, kéo dài thời gian, thậm chí bỏ ngang mà bạn cũng khó lòng trách móc vì… ngại mất tình cảm.

• Tính chuyên nghiệp không được đặt lên hàng đầu
  Với đơn vị chuyên nghiệp, dự án nào cũng được quản lý theo quy trình. Nhưng bạn bè/người thân thường chỉ làm dựa trên sự giúp đỡ, nên tính kỷ luật không cao. Họ có thể ưu tiên việc riêng, việc công ty chính của họ, còn website của bạn thì “rảnh đâu làm đó”.

• Không có cam kết bảo trì lâu dài
  Website không phải chỉ làm xong rồi để đó, mà còn phải bảo trì, cập nhật bảo mật, nâng cấp tính năng. Nếu web bị lỗi sau 3 – 6 tháng, bạn gọi cho người quen thì nhiều khi họ đã đổi công việc, bận học, hoặc đơn giản là… không còn thời gian để hỗ trợ. Lúc này, bạn sẽ rơi vào tình huống “tiến thoái lưỡng nan”: không ai chịu trách nhiệm nhưng cũng không biết nhờ ai khác vì toàn bộ mã nguồn, hosting nằm trong tay họ.

• Ví dụ thực tế
  Nhiều doanh nghiệp nhỏ từng chia sẻ rằng họ nhờ người quen làm web với chi phí rất rẻ. Ban đầu web chạy được vài tháng, nhưng sau đó bị lỗi giao diện, không cập nhật được sản phẩm, tốc độ tải chậm. Khi gọi nhờ sửa, người làm web trả lời “để lúc nào rảnh xem giúp”, rồi mất hút. Cuối cùng, doanh nghiệp phải thuê đơn vị khác làm lại từ đầu, vừa mất thời gian, vừa tốn gấp đôi chi phí.

Tóm lại:
Khi không có hợp đồng, không có cam kết rõ ràng, website của bạn luôn trong tình trạng “nguy cơ bỏ dở bất cứ lúc nào”. Điều này không chỉ khiến doanh nghiệp lãng phí tiền bạc, thời gian, mà còn làm lỡ mất nhiều cơ hội kinh doanh quan trọng.

2. Thiếu chuyên môn và quy trình bài bản

Một website chuẩn không chỉ là vài trang HTML, mà còn liên quan đến:

• Tối ưu tốc độ tải trang.

• Giao diện thân thiện với người dùng (UI/UX).

• Chuẩn SEO để dễ dàng lên Google.

• Bảo mật chống tấn công, spam.

Bạn bè hay người thân có thể biết lập trình cơ bản, nhưng thiếu kiến thức tổng thể và quy trình chuyên nghiệp, dẫn đến website hoạt động kém hiệu quả.

Nhiều người nghĩ rằng website chỉ cần vài trang giới thiệu, đăng sản phẩm và thông tin liên hệ là đủ. Vì vậy, họ nhờ bạn bè, người thân có chút kiến thức lập trình hoặc biết dùng WordPress để “làm giúp cho nhanh”. Nhưng sự thật là, một website chuyên nghiệp không chỉ là vài dòng code hay một giao diện dựng sẵn, mà đằng sau nó là cả một quy trình bài bản, nhiều mảng chuyên môn liên quan.

Vậy, điều gì sẽ xảy ra khi thiếu chuyên môn và quy trình?

• Giao diện không tối ưu trải nghiệm người dùng (UI/UX)
  Người làm web không chuyên thường chỉ chọn một mẫu có sẵn rồi chỉnh sửa sơ sài. Kết quả là: bố cục rối mắt, màu sắc thiếu hài hòa, font chữ khó đọc. Trải nghiệm kém sẽ khiến khách hàng thoát trang nhanh, giảm đáng kể khả năng chốt đơn hoặc liên hệ.

• Không chuẩn SEO, khó lên Google
  Một website kinh doanh muốn hiệu quả thì phải chuẩn SEO: từ cấu trúc URL, tốc độ tải trang, thẻ heading, sitemap đến schema. Nhưng đây lại là phần mà hầu hết bạn bè/người thân “làm cho vui” đều bỏ qua. Hậu quả là web của bạn khó xuất hiện trên Google, dù có nội dung hay cũng không tiếp cận được khách hàng.

• Thiếu tối ưu tốc độ và bảo mật
  Website nghiệp dư thường:

  • Cài plugin tràn lan khiến web chậm chạp.

  • Không chú ý đến bảo mật, dễ bị hacker tấn công hoặc spam dữ liệu.

  • Không có backup định kỳ, một khi web lỗi có thể mất trắng dữ liệu.

• Không có quy trình làm việc rõ ràng
  Một công ty thiết kế web chuyên nghiệp thường có quy trình:

  1. Tư vấn, phân tích nhu cầu khách hàng.

  2. Lên wireframe/giao diện mẫu.

  3. Lập trình chức năng.

  4. Test thử, chỉnh sửa.

  5. Bàn giao, hướng dẫn sử dụng.

  6. Bảo hành, bảo trì định kỳ.

  Còn với bạn bè/người thân, quy trình thường chỉ dừng lại ở mức “thích gì thì làm nấy”, không có sự thống nhất từ đầu. Điều này khiến quá trình làm web kéo dài, sản phẩm cuối cùng không đúng như mong đợi.

• Ví dụ thực tế
  Một cửa hàng thời trang online từng nhờ bạn thân làm web, kết quả: giao diện không tương thích trên điện thoại, tốc độ tải hơn 10 giây, sản phẩm không thể lọc theo size/màu. Dù chi phí rẻ, nhưng khách hàng vào 1–2 lần rồi bỏ đi, doanh thu online gần như bằng 0. Sau đó, họ phải thuê công ty khác thiết kế lại chuẩn SEO và tối ưu UX, doanh số mới tăng trưởng.

3. Ảnh hưởng đến tình cảm cá nhân

Nhờ vả người quen, nếu sản phẩm không như mong muốn, bạn sẽ ngại góp ý hoặc khó phàn nàn thẳng thắn. Ngược lại, người làm cũng có thể cảm thấy bị áp lực vì phải làm “giá rẻ” hoặc miễn phí. Lâu dần, dễ phát sinh mâu thuẫn và mất hòa khí.

Nhờ bạn bè, người thân làm website nghe qua có vẻ “thuận cả đôi đường”: vừa tiết kiệm chi phí, vừa dễ trao đổi. Nhưng thực tế, yếu tố tình cảm lại chính là rào cản lớn nhất trong quá trình hợp tác. Khi công việc liên quan đến tiền bạc và trách nhiệm, mối quan hệ cá nhân rất dễ bị ảnh hưởng theo hướng tiêu cực.

Vì sao lại vậy?

• Khó góp ý thẳng thắn
  Khi làm việc với đơn vị chuyên nghiệp, bạn có quyền yêu cầu chỉnh sửa, phản hồi chi tiết nếu chưa hài lòng. Nhưng khi nhờ người thân/bạn bè, bạn thường ngại góp ý quá nhiều vì sợ họ nghĩ mình “khó tính” hay “đòi hỏi quá mức”. Hệ quả là website không đạt như mong muốn, nhưng bạn vẫn phải chấp nhận.

• Người làm cảm thấy áp lực
  Bạn bè/người thân thường làm “giá rẻ” hoặc thậm chí miễn phí. Điều này khiến họ không thực sự coi trọng dự án. Nếu bạn yêu cầu chỉnh sửa nhiều lần, họ dễ cảm thấy bị lợi dụng, từ đó nảy sinh sự khó chịu.

• Dễ nảy sinh mâu thuẫn
  Khi tiến độ bị chậm, chất lượng không đạt, nếu bạn phàn nàn quá thẳng thắn thì người kia có thể tự ái. Ngược lại, nếu bạn im lặng chịu đựng, bạn sẽ thiệt thòi. Cả hai trường hợp đều ảnh hưởng đến tình cảm, đôi khi gây “sứt mẻ” mối quan hệ lâu năm.

• Ví dụ thực tế
  Một chủ quán cà phê từng nhờ anh họ làm website bán hàng online. Ban đầu vui vẻ, nhưng sau vài tháng web vẫn chưa xong. Khi góp ý thì anh họ phật ý: “Làm miễn phí mà còn kêu ca”. Từ đó hai bên hạn chế liên lạc, mối quan hệ gia đình cũng bị ảnh hưởng. Cuối cùng, chủ quán vẫn phải thuê đơn vị bên ngoài để làm lại.

4. Không có hợp đồng ràng buộc

Một đơn vị thiết kế website chuyên nghiệp sẽ có hợp đồng rõ ràng về:

• Thời gian bàn giao.

• Các tính năng cam kết.

• Chi phí phát sinh.

• Bảo hành, bảo trì.

Nhờ người quen thì gần như không có hợp đồng, nên nếu xảy ra sự cố, bạn cũng không có gì để bảo vệ quyền lợi.

5. Khó mở rộng và phát triển lâu dài

Website không chỉ làm một lần là xong, mà cần nâng cấp theo sự phát triển của doanh nghiệp. Nếu ban đầu làm “tạm bợ” bởi bạn bè/người thân, sau này:

• Nâng cấp khó khăn vì không có tài liệu, quy trình rõ ràng.

• Tốn thêm chi phí để làm lại từ đầu.

• Dễ bị “phụ thuộc” vào một cá nhân duy nhất.

6. Website kém chất lượng gây mất uy tín thương hiệu

Khách hàng khi truy cập website chính là đang “đánh giá” thương hiệu của bạn. Một website thiết kế sơ sài, chậm chạp, rối mắt sẽ khiến khách hàng nghi ngờ về sự chuyên nghiệp và năng lực của doanh nghiệp. Mất đi niềm tin ban đầu đồng nghĩa với việc bạn mất đi cơ hội kinh doanh.

Kết luận

Nhờ người thân, bạn bè làm website có thể giúp bạn tiết kiệm chi phí trước mắt, nhưng cái giá phải trả lâu dài thường rất lớn: từ uy tín thương hiệu, cơ hội kinh doanh cho đến mối quan hệ cá nhân.

Đầu tư cho một đơn vị thiết kế website chuyên nghiệp, có hợp đồng, có bảo hành và quy trình rõ ràng sẽ là lựa chọn khôn ngoan hơn, đảm bảo website của bạn thật sự trở thành công cụ kinh doanh hiệu quả.